‘t Vrouwbeeld van alle tijden

Een interessant artikel van Gonneke van den Kieboom in het Antiliaans Dagblad.

Het gehele artikel vindt u hier

In het kielzog van het Koninklijk bezoek aan de XXL Chichi in Punda, is er een levendige (online-)discussie losgebroken over het Afro-Curaçaose vrouwbeeld. Aanleiding was kritiek op het plan dat het Koninklijk gezelschap een eigen schildering zou aanbrengen op de sculptuur van een voluptueuze sensuele zwarte vrouw. Het verwondert mij dat ik er maar niet achter ben gekomen of de discussie nu gaat over dit laatste; dat de koning zijn hand zou leggen op de rondingen van een zwarte vrouw? of dat het de bedoeling is dat we discussiëren over het vrouwbeeld ‘met dike billen, dikke tieten, de benen wijd’ dat als stigmatiserend ervaren kan worden? Ik vind goed dat we dit met elkaar onderzoeken.

Vanuit kunsthistorisch perspectief is het beeld van de goedgewelfde vrouw nog veel ouder dan de Weg naar Rome. Het oudst-gevonden vrouwbeeld dateert van circa 35.000 jaar geleden en komt uit Afrika. En aan de andere zijde aan de wereld, in Polynesië, warden beelden ter verering van vrouwen gemaakt met eenzelfde vormtaal. Door de eeuwen heen, is de rondborstige vrouw in zo ongeveer alle culturen het symbol voor vruchtbaarheid, materniteit en sensualiteit. Het beroemde beeld de Venus van Milo is hiervan één van de eerste meer gestileerde – lees bedekte – voorbeelden. Er is niet veel fantasie nodig om hierin de inspiratie te zien waaruit Fernando Botero (Colombia 1932) putte voor onder andere ‘Nude 1989’.

Onder invloed van de veranderende ideeën over esthetiek en beeldbetekenis, verandert ook het Venusbeeld met het tijdsbeeld. En inmiddels kunnen we levende lijven koetseren en modelleren. Anno 2023 kunnen we niet voorbij aan objectiverende vrouw-verbeeldingen. En daar speelt juist kunst een belangrijke rol als duiding van een stroming, visie en tijdsbeeld. Hierbij gaat het om het verhaal en de boodschap die de kunstenaar heeft bij het werk. Wat probeert het ons te vertellen? Waar kunnen of moeten we over nadenken, en wat vind ik, vinden wij ervan? De vraag is dus welk gesprek willen we voeren? Over de koning en Chichi? Of over het vrouwbeeld in de Curaçaose (en veel Caribische) kunst?

In Curaçaose kunst zijn zovele culturele achtergronden verweven tot ons unieke vrouwbeeld, dat zonder uitzondering, de krachtige vrouw, de matriarch, die behalve trots ook sensualiteit en vruchtbaarheid representeert. ‘Dikke tieten, dikke billen, klaar om te veroveren’ zijn volgens mij niet slechts aan zwarte vrouwen voorbehouden, en kunnen door alle vrouwen inspirerend of karikaturaal worden ervaren. Toekomstige kunstenaars zullen hierop vast vanuit nieuwe en vernieuwende invalshoeken nieuwe antwoorden bieden. Daar verheug ik me nu al op.

De auteur, Gonneke van den Kieboom die afwisselend woont en werkt in Nederland en op Curaçao, probeert naar eigen zeggen vanuit verwondering haar werelden te duiden.